Definitie: aandeel van de bevolking tussen 25 en 64 jaar dat heeft deelgenomen aan een (formele of niet-formele) vorming tijdens de laatste vier weken voorafgaand aan het interview. De gegevens komen van de Enquête naar de arbeidskrachten (EAK). Statistics Belgium organiseert in België deze binnen de EU geharmoniseerde enquête en stelt de resultaten ervan ter beschikking, onder meer aan Eurostat. De methodologie van deze enquête werd in 2017 herzien. Gegevens van 2017 met die van voorgaande jaren vergelijken, vergt de nodige voorzichtigheid. De hier gebruikte gegevens komen van Eurostat dat gedetailleerde en vergelijkbare data voor de EU-lidstaten publiceert. Omdat de gegevens op een enquête gebaseerd zijn, moet er rekening gehouden worden met een onzekerheidsmarge. Die onzekerheidsmarge wordt groter naarmate de indicator berekend wordt op kleinere subpopulaties. De betrouwbaarheidsintervallen (BI) zijn op verzoek verkrijgbaar bij Statistics Belgium.

Doelstelling: het aandeel van de bevolking dat deelneemt aan levenslang leren moet minstens 15% bedragen in 2030.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten subdoelstelling 4.3: "Tegen 2030 gelijke toegang garanderen voor alle vrouwen en mannen tot betaalbaar en kwaliteitsvol technisch, beroeps- en hoger onderwijs, met inbegrip van de universiteit".

De Europese Raad van 12 mei 2009 nam in zijn conclusies een strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding aan (ET, 2020; Publicatieblad van de Europese Unie, 28/5/2009). Daarin wordt volgende doelstelling vooropgesteld: "Teneinde de participatie van volwassenen, in het bijzonder laagopgeleiden, in levenslang leren te verhogen, moet uiterlijk in 2020 gemiddeld minstens 15% van de volwassenen deelnemen aan levenslang leren".

De Europese Commissie heeft in het kader van de Europese pijler van sociale rechten een doelstelling vastgelegd voor een indicator dat dicht aanleunt bij deze indicator. Namelijk dat 60% van de volwassen jaarlijks moet deelnemen aan een opleiding. België stelde in dat kader een doelstelling van 60,9% en bijkomende cijferdoelen voor de 55 tot 64-jarigen van 49,8% en voor de laagopgeleiden van 32,6% (European Commission, 2022; Federal Public Service Social Security, 2023).

Evolutie: volgens de EAK steeg het aandeel van de bevolking tussen 25 en 64 jaar dat deelgenomen heeft aan een vorm van opleiding of vorming duidelijk tussen 1992 en 2022, namelijk van 2,3% tot 10,3%.

Internationale vergelijking: België loopt steeds meer achterop ten opzichte van het Europese gemiddelde. De kleine voorsprong van België van 0,7 procentpunt in 2002 (zelfs 1,5 in 2004), veranderde gestaag in een achterstand van 1,6 procentpunt in 2022 (zelfs 3,3 in 2016). Sinds 2016 is de achterstand van België wel eerder verminderd. In een verdeling van de lidstaten in drie groepen behoort België in 2022 tot de middelmatig presterende groep en het scoort minder goed dan het Europese gemiddelde. In dat jaar stond Zweden met 36,2% op de eerste plaats en Bulgarije met 1,7% op de laatste.

Opsplitsing volgens gewest: het aandeel van de bevolking tussen 25 en 64 jaar dat deelgenomen heeft aan een vorm van opleiding of vorming in 2022 is 14,2% in Brussel (BI95% 13,2 – 15,3), 10,7% in Vlaanderen (BI95% 10,2 – 11,2), 8,1% in Wallonië (BI95% 7,6 – 8,6) en 10,3% in België (BI95% 9,9 – 10,6). De vergelijking tussen gewesten en de analyse van de ontwikkeling van deze indicatoren in de tijd moet rekening houden met de omvang van de betrouwbaarheidsintervallen.

Opsplitsing volgens geslacht: het grootste verschil tussen beide bedroeg 1,7 procentpunt in 1999. Voor 2002 volgden mannen meer opleiding dan vrouwen, sinds 2005 is het omgekeerd. Over de hele periode ligt het groeiritme bij de vrouwen (6,4%) dan ook duidelijk hoger dan bij de mannen (4,2%), ook al zijn de verschillen niet erg groot.

Opsplitsing volgens opleiding: er is een aanzienlijk verschil in het aandeel van de bevolking dat deelgenomen heeft aan een vorm van opleiding of vorming tussen de hoger en lageropgeleiden. Van de bevolking dat hoger onderwijs volgde in 2022 heeft 15,7% deelgenomen aan een vorm van opleiding of vorming, van de bevolking dat hoger secundair onderwijs afwerkte 6,5% en van de bevolking dat het lager secundair onderwijs afwerkte slechts 3,9%. Deze verschillen bestaan over de hele periode en hoewel de verschillen tussen de laagstopgeleiden en de middencategorie verkleinen, vergroot de kloof met de hoogstopgeleiden.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt overeen met indicator 4.3.1 - Participatiegraad van jongeren en volwassenen aan formeel en niet-formeel onderwijs en vorming gedurende de voorbije 12 maanden, naar geslacht.

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • European Commission (2022), The European Pillar of Social Rights: state of play on the national target for 2030, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_22_3782 (geraadpleegd op 23/11/2023).

  • Federal Public Service Social Security (2023), The evolution of the social situation and social protection in Belgium 2021https://socialsecurity.belgium.be/sites/default/files/content/docs/en/publications/silc/silc-analysis-social-situation-and-protection-belgium-2021-en.pdf (geraadpleegd op 23/11/2023).

  • Raad van de Europese Unie (2009), Conclusies van de Raad van 12 mei 2009 betreffende een strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding (ET 2020) , p. 7, Publicatieblad van de Europese Unie, 2009/C 119/02, https://eur-lex.europa.eu, (geraadpleegd op 22/11/2022).