Definitie: het aandeel van de bevolking van 16 jaar en ouder dat een, ernstige of niet-ernstige, beperking verklaart in haar dagelijkse activiteiten als gevolg van een gezondheidsprobleem. De gegevens komen van de EU-SILC-enquête (Statistics on Income and Living Conditions) van de Europese Unie. Die beperking moet bestaan sinds minstens zes maanden voor de enquête. Op de vraag naar deze beperking hebben de deelnemers de keuze uit drie antwoorden: niet beperkt, beperkt, maar niet ernstig of ernstig beperkt. Het zijn de laatste twee antwoorden die voor deze indicator worden opgesomd. Statistics Belgium organiseert in België deze binnen de EU geharmoniseerde enquête en stelt de resultaten ervan ter beschikking, onder meer aan Eurostat. De hier gebruikte gegevens voor België komen rechtstreeks van Statistics Belgium en de gegevens voor de vergelijking met de EU komen van Eurostat. Omdat de gegevens op een enquête gebaseerd zijn, moet er rekening gehouden worden met een onzekerheidsmarge. De betrouwbaarheidsintervallen zijn op verzoek verkrijgbaar bij Statistics Belgium.

Vanaf 2019 werd de enquêtemethode grondig herzien met het oog op een grotere nauwkeurigheid. In 2020 had de covid-19-pandemie een impact op de gegevensverzameling. Hierdoor zijn de resultaten van SILC 2020 moeilijk te vergelijken met die van de voorgaande jaren (Statbel, 2021). Daarom worden ze niet gebruikt om de langetermijntrend te berekenen en te evalueren.

Doelstelling: het aandeel van de bevolking van 16 jaar en ouder dat een beperking verklaart in haar dagelijkse activiteiten als gevolg van een gezondheidsprobleem, moet dalen.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten doel 3: "Verzeker een goede gezondheid en bevorder welzijn voor iedereen op alle leeftijden". De afwezigheid van beperkingen in de dagelijkse activiteiten draagt bij aan de gezondheid en het welzijn.

Evolutie: het aandeel van de bevolking met een beperking in haar dagelijkse activiteiten stijgt licht sinds 2005. Deze stijgende trend is meer uitgesproken vanaf 2012. Met de nieuwe methodologie gebruikt vanaf 2019, verklaart in 2022 ongeveer een kwart van de Belgen (25,6%) te kampen met deze problemen.

Internationale vergelijking: in 2022, is het aandeel van de bevolking, dat een beperking verklaart in haar dagelijkse activiteiten, vergelijkbaar in België en in de EU27 (27,0%). In een verdeling van de lidstaten in drie groepen behoort België in 2022 tot de middelmatig presterende groep en het scoort beter dan het Europese gemiddelde. In dat jaar stond Bulgarijë met 14,6% op de eerste plaats en Letland met 38,5% op de laatste.

Opsplitsing volgens gewest: het aandeel van de bevolking dat een beperking verklaart in haar dagelijkse activiteiten in 2021 is, met de nieuwe methodologie gebruikt vanaf 2019, 21,4% in Brussel (BI95% 19,6 – 23,2), 22,1% in Vlaanderen (BI95% 20,5 – 23,7), 29,5% in Wallonië (BI95% 26,9 – 32,1) en 24,4% in België (BI95% 23,1 – 25,7). In 2022, bedragen de cijfers respectievelijk 23,8%, 23,4% en 30,5% voor de drie gewesten tegenover 25,6% in België. De vergelijking tussen gewesten en de analyse van de ontwikkeling van deze indicatoren in de tijd moet rekening houden met de omvang van de betrouwbaarheidsintervallen.

Opsplitsing volgens geslacht: de evolutie van de indicator voor mannen en vrouwen is vergelijkbaar. Het aandeel vrouwen met een beperking in haar dagelijkse activiteiten blijft niettemin hoger dan dat van mannen over heel de geanalyseerde periode. In 2022, rekening houdend met de nieuwe methodologie gebruikt vanaf 2019, ging het om 28,3% van de vrouwen tegenover 22,9% van de mannen. De kloof neemt echter licht af in de tijd van 6,2 procentpunt in 2005 tot 5,4 procentpunt in 2022.

Opsplitsing volgens inkomen: personen met een hoger inkomen hebben minder een beperking in hun dagelijkse activiteiten. In 2022, met de nieuwe methodologie gebruikt vanaf 2019, had 12,9% van de personen met de hoogste inkomens (vijfde kwintiel) een beperking, tegenover 42,0% van de personen van het eerste kwintiel.

Opsplitsing volgens leeftijd: hoe ouder de mensen zijn, hoe meer ze een beperking in hun dagelijkse activiteiten verklaren. In 2022, met de nieuwe methodologie gebruikt vanaf 2019, verklaarde 9,8% van de personen van 16 tot 24 jaar een beperking, tegenover 44,1% van de 65-plussers.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt met geen enkele SDG-indicator overeen, maar sluit wel aan bij doel 3, aangezien de afwezigheid van een beperking in de dagelijkse activiteiten een meting is van de globale gezondheid van de bevolking.

Deze indicator wordt gebruikt om de composiete indicator van het welzijn hier en nu, gepubliceerd in het rapport Indicatoren van duurzame ontwikkeling, te berekenen.

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • Statbel (2021), SILC FAQ, https://statbel.fgov.be/nl/themas/huishoudens/armoede-en-levensomstandigheden/faq, zie vooral ‘Zijn er breuken in de tijdslijn van SILC?’ (geraadpleegd op 19/11/2021).