Definitie: aandeel van de bevolking van 15 jaar en ouder dat aangeeft dagelijks alcohol te drinken. De gegevens komen van de nationale gezondheidsenquêtes uitgevoerd door het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid/Sciensano. De gegevens van Eurostat worden gebruikt voor internationale vergelijkingen. Omdat de indicatoren afkomstig zijn uit enquêtes, moet er rekening gehouden worden met een onzekerheidsmarge. Die onzekerheidsmarge wordt groter naarmate de indicator berekend wordt op kleinere subpopulaties. De betrouwbaarheidsintervallen (BI) zijn te raadplegen op de website van Sciensano en voor de Europese gegevens zijn ze op vraag beschikbaar bij Eurostat.

Doelstelling: het aandeel van de bevolking van 15 jaar en ouder dat aangeeft dagelijks alcohol te drinken moet met minstens 20% dalen, van 12,9% in 2010 tot maximum 10,3% in 2030.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG's die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten subdoelstelling 3.5: "De preventie en behandeling versterken van misbruik van verslavende middelen, met inbegrip van drugsgebruik en het schadelijk gebruik van alcohol".

De Interfederale strategie inzake schadelijk gebruik van alcohol 2023-2028, die in 2023 in België werd aangenomen, heeft als doel het schadelijk gebruik van alcohol te beperken, vooral onder jongeren. De strategie wordt ondersteund door een actieplan 2023-2025 (Algemene Cel Drugsbeleid, 2023).

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft in mei 2010 de Global strategy to reduce the harmful use of alcohol aangenomen, die er ook op gericht is schadelijk alcoholgebruik te verminderen (WHO, 2010). Deze strategie werd in 2024 aangevuld met een Global Alcohol Action Plan 2022-2030 (WHO, 2024). Het plan stelt dat een relatieve vermindering van ten minste 20% (ten opzichte van 2010) in het schadelijk alcoholgebruik moet worden bereikt tegen 2030. Bij gebrek aan een indicator voor dit schadelijk alcoholgebruik, wordt de indicator van het dagelijks alcoholgebruik (ongeacht het consumptieniveau) hier gebruikt als een benadering om dit gebruik te meten.

Op basis van de doelstelling in het Global Alcohol Action Plan 2022-2030, en uitgaande van een constante evolutie tussen de gegevens verzameld in 2008 en 2013, is het mogelijk om een specifieke doelstelling voor België te bepalen. Op basis van deze berekening zou het dagelijkse alcoholgebruik tegen 2030 maximum 10,3% bedragen.

Evolutie: tussen 1997 en 2013 steeg het percentage personen dat aangeeft dagelijks alcohol te drinken met 6,5 procentpunt tot 14,2%. Sinds 2013 is de indicator aanzienlijk gedaald tot 9,7% in 2018, nog steeds 2 procentpunt boven het niveau van 1997.

Internationale vergelijking: over de periode 2014-2019 ligt het dagelijks alcoholverbruik in België gemiddeld hoger (9,7% in 2019) dan in de EU27 (8,4% in 2019). Over deze periode was de daling van de indicator echter groter in België dan in de EU27. In een verdeling van de lidstaten in drie groepen behoort België in 2019 tot de slechtst presterende groep. In dat jaar stond Litouwen met 0,8% op de eerste plaats en Portugal met 20,7% op de laatste.

Opsplitsing volgens gewest: het aandeel personen dat aangeeft dagelijks alcohol te drinken in 2018 bedraagt 11,7% in Brussel (BI95% 10,1 – 13,3), 9,4% in Vlaanderen (BI95% 8,1 –10,6), 9,8% in Wallonië (BI95% 8,1 – 11,4) en 9,7% in België (BI95% 8,8 – 10,6). De vergelijking tussen gewesten en de analyse van de evolutie van deze indicatoren in de tijd moet rekening houden met de omvang van de betrouwbaarheidsintervallen.

Opsplitsing volgens geslacht: over de periode 1997-2018 is het aandeel vrouwen dat dagelijks alcohol drinkt lager dan dat van mannen. Voor beide categorieën steeg de indicator tussen 1997 en 2013 om vervolgens in 2018 te dalen. Dat jaar bedroeg het aandeel vrouwen en mannen die dagelijks alcohol dronken respectievelijk 6,1% en 13,5%.

Opsplitsing volgens leeftijd: in de periode 1997-2018 neemt het percentage personen dat aangeeft dagelijks alcohol te drinken toe met de leeftijd. Onder 15-24-jarigen en 25-49-jarigen daalde het verbruik tussen 1997 en 2018. Bij de 50-64-jarigen en 65-plussers is het daarentegen gestegen. In 2018 verklaarde 0,6% van de 15- tot 24-jarigen dat ze dagelijks alcohol dronken, vergeleken met 17,1% van de 65-plussers.

VN-indicator: de gekozen indicator is verwant met indicator 3.5.2 - Alcoholconsumptie (in liters pure alcohol) per hoofd van de bevolking (van 15 jaar en ouder) gedurende een kalenderjaar, omdat hiermee het aandeel van de bevolking van 15 jaar en ouder wordt gemeten dat dagelijks alcohol drinkt.

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • Algemene Cel Drugsbeleid (2023), Interfederale strategie inzake schadelijk gebruik van alcohol 2023-2028 – Actieplan 2023-2025, https://overlegorganen.gezondheid.belgie.be/sites/default/files/documents/20230329_imcvg_tvd_cimsp_rtd_1_alcoholplan_-_annexe_2.pdf (geraadpleegd op 07/10/2024).

  • WHO (2010), Global strategy to reduce the harmful use of alcohol, https://www.who.int/publications/i/item/wha63-13-global-strategy-to-reduce-the-harmful-use-of-alcohol (geraadpleegd op 07/10/2024).

  • WHO (2024), Global alcohol action plan 2022-2030, https://www.who.int/publications/i/item/9789240090101 (geraadpleegd op 07/10/2024).