Definitie: de wateronttrekkingsindex-plus (WEI+) is een meting van het totale zoetwatergebruik (koelwater wordt niet meegerekend), uitgedrukt als percentage van de hernieuwbare zoetwatervoorraden (grondwater en oppervlaktewater) op een bepaalde tijd en plaats. De indicator wordt weergegeven als jaarlijkse gemiddelde waarden. Jaarlijkse berekeningen op nationaal niveau kunnen echter geen rekening houden met een ongelijke ruimtelijke en seizoensgebonden verdeling van de hulpbronnen en kunnen daarom waterschaarste verhullen die zich op seizoens- of plaatselijke basis voordoet. De gegevens komen van het Europees Milieuagentschap voor België en van Eurostat voor de Europese Unie.

Doelstelling: de wateronttrekkingsindex-plus (WEI+) moet lager blijven dan 20%.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten subdoelstelling 6.4: "Tegen 2030 in aanzienlijke mate de efficiëntie van het watergebruik verhogen in alle sectoren en het duurzaam winnen en verschaffen van zoetwater garanderen om een antwoord te bieden op de waterschaarste en om het aantal mensen dat af te rekenen heeft met waterschaarste, aanzienlijk te verminderen".

De Federale beleidsvisie op lange termijn inzake duurzame ontwikkeling bevat doelstelling 34: "Hernieuwbare grondstoffen, en met name zoet water, zullen ontgonnen worden zonder het vermogen van toekomstige generaties om die hulpbronnen te ontginnen, in het gedrang te brengen" (Belgisch Staatsblad, 08/10/2013).

Het Europees Milieuagentschap, dat de WEI+ indicator berekent, beschouwt dat waarden van meer dan 20% wijzen op waterschaarste, terwijl waarden van 40% of meer wijzen op situaties van ernstige waterschaarste, waar het gebruik van zoetwaterbronnen duidelijk onhoudbaar is (EAA, 2019).

In het Stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik in Europa wordt bovendien volgende mijlpaal opgenomen: "Wateronttrekking moet minder dan 20% van de beschikbare hernieuwbare waterbronnen bedragen" (Europese Commissie, 2011).

Op basis hiervan zou de wateronttrekkingsindex-plus onder de 20% moeten blijven.

Evolutie: met uitzondering van een verbruikspiek in 1996 (12,1%) schommelt de wateronttrekkingsindex-plus tussen 4% en 8% met een licht dalende trend. De stijging in 2017 (7,3%) gaat gepaard met het begin van de droogteperiode die tussen 2017 en 2020 in België werd waargenomen.

Internationale vergelijking: de wateronttrekkingsindex-plus evolueert in de Europese Unie op een relatief vergelijkbare manier als in België, maar op een hoger niveau (8,4% in 2017). In een verdeling van de lidstaten in drie groepen behoort België in 2017 tot de slechtst presterende groep. In dat jaar stond Letland met 0,2% op de eerste plaats en Cyprus met 70,3% op de laatste.

Opsplitsing volgens gewest: kan niet worden weergegeven omdat er momenteel geen vergelijkbare gegevens beschikbaar zijn.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt overeen met indicator 6.4.2 - Niveau van waterstress: zoetwateronttrekkingen in verhouding tot de beschikbare zoetwatervoorraden.

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • Belgisch Staatsblad: http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/welcome.pl; opzoeking op http://www.ejustice.just.fgov.be/doc/rech_n.htm (geraadpleegd op 24/09/2020).

  • EEA (2019), Use of freshwater resources in Europe, https://www.eea.europa.eu (geraadpleegd op 27/09/2021).

  • Europese Commissie (2011), Mededeling van de Commissie aan het Europees parlement, de Raad, het Europees economisch en sociaal comité en het Comité van de regio's. Stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik in Europa, COM/2011/0571 definitief, https://eur-lex.europa.eu (geraadpleegd op 27/09/2021).