Definitie: deze indicator geeft de uitstoot van broeikasgassen (BKG) van de sectoren die niet vallen onder het emissiehandelssysteem van de Europese Unie (in het Engels EU-ETS, Emission Trading System) vastgelegd in 2005. Dit systeem werd ingevoerd in de Europese Unie voor ondernemingen die veel CO₂ uitstoten (bijvoorbeeld de elektriciteitsproductie, de metaalnijverheid, de niet-metaalhoudende mineralen of de meststoffen). Daardoor wordt de BKG-uitstoot onderverdeeld in uitstoot van de ETS-sectoren en uitstoot van de sectoren die niet gedekt zijn door dit systeem (ook ESR-sectoren genoemd, naar de Effort Sharing Regulation in het Engels). Deze sectoren zijn voornamelijk het vervoer (buiten de luchtvaart), de diensten, de woningen, de landbouw, het afval en de industrieën die niet onder het ETS vallen, omvatten. De indicator wordt uitgedrukt in miljoen ton CO₂-equivalent (Mt CO₂-eq.). Voor de vergelijking tussen de EU27-landen wordt de uitstoot per inwoner gebruikt. De gegevens komen van Eurostat.

Doelstelling: de uitstoot van broeikasgassen niet-ETS moet met 47% dalen tussen 2005 en 2030.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten doel 13: "Neem dringend actie om de klimaatverandering en haar impact te bestrijden".

De Federale beleidsvisie op lange termijn inzake duurzame ontwikkeling bevat doelstelling 31: "De Belgische emissies van broeikasgassen zullen in 2050 in eigen land met minstens 80 tot 95% gedaald zijn ten opzichte van hun niveau in 1990" (Belgisch Staatsblad, 08/10/2013).

Op Europees niveau is in Verordening (EU) 2018/842 een uitstootreductiedoelstelling vastgesteld van 30% voor de ESR-sectoren tussen 2005 en 2030. In 2023 stelt Verordening (EU) 2023/857 een nieuwe uitstootreductiedoelstelling voor 2030 vast van 40% onder het niveau van 2005. Deze nieuwe verordening voorziet ook in een opsplitsing van de inspanning per Lidstaat en stelt voor België een vermindering van de ESR-uitstoot vast van 47% tussen 2005 en 2030 (in plaats van de 35% die oorspronkelijk was voorzien in Verordening 2018/842).

Evolutie: tussen 2005 en 2022 daalde de BKG-uitstoot van de ESR-sectoren in België gemiddeld met 0,9% per jaar, van 78,9 tot 66,8 Mt CO₂-equivalent. Die neerwaartse trend kan onder andere toegeschreven worden aan de resultaten van het gevoerde beleid (bijvoorbeeld het verbruik van wagens en de energieprestatie van gebouwen), de financieel-economische crisis en de prijsschommelingen van energie. Bovendien verklaren de schommelingen in de vraag naar verwarming van gebouwen die toe te schrijven zijn aan de veranderingen van de jaarlijkse weersomstandigheden, grotendeels de jaarlijkse variabiliteit van de BKG-uitstoot in de ESR-sectoren.

Internationale vergelijking: in de periode 2005-2022 daalde de BKG-uitstoot in de ESR-sectoren in België met dezelfde grootteorde dan in de EU27 (ongeveer 15%). Per inwoner uitgedrukt, bedraagt de uitstoot van de ESR-sectoren in België 5,7 ton tegenover gemiddeld 4,7 ton in de EU27, in 2022. In een verdeling van de lidstaten in drie groepen behoort België in 2022 tot de slechtst presterende groep. Enkel Luxemburg en Ierland hebben een hogere uitstoot per inwoner. In dat jaar stond Malta met 2,6 t/inwoner op de eerste plaats en Luxemburg met 10,8 t/inwoner op de laatste.

Opsplitsing volgens gewest: de BKG-uitstoot van de ESR-sectoren in 2020 bedraagt 2,7 ton CO₂-eq. per inwoner in Brussel, 6,0 in Vlaanderen en 6,0 in Wallonië. Voor België is dit cijfer 5,6 ton CO₂-eq. per inwoner. De uitstoot is in 2020 bijzonder laag wegens het begin van de covid-19-pandemie.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt met geen enkele SDG-indicator overeen, maar sluit wel aan bij doel 13. De strijd tegen de klimaatverandering vergt immers een aanzienlijke daling van de uitstoot van broeikasgassen.

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • Belgisch Staatsblad: http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/welcome.pl; opzoeking op http://www.ejustice.just.fgov.be/doc/rech_n.htm (geraadpleegd op 6/11/2024).

  • Publicatieblad van de Europese Unie: https://eur-lex.europa.eu/oj/direct-access.html?locale=nl (geraadpleegd op 6/11/2024).