Definitie: het gegeneraliseerd vertrouwen is het aandeel respondenten van de European Social Survey (ESS) dat minstens 6 op 10 antwoordde op de volgende vraag: "Denkt u, over het algemeen, dat de meeste mensen te vertrouwen zijn, of dat u niet voorzichtig genoeg kunt zijn in de omgang met mensen?". De geïnterviewden kunnen antwoorden op een schaal van nul ("je kunt niet voorzichtig genoeg zijn") tot tien ("de meeste mensen zijn te vertrouwen"). Die vraag kwam telkens aan bod in de tien tweejaarlijkse enquêtes van de ESS. Door de covid-19-pandemie werd de enquête van 2020 uitgesteld naar 2021. Het FPB berekent de indicator met de gegevens van de ESS. Omdat de gegevens op een enquête gebaseerd zijn, moet er rekening gehouden worden met een onzekerheidsmarge. De betrouwbaarheidsintervallen (BI) die met deze gegevens overeenkomen, zijn op verzoek verkrijgbaar.

Doelstelling: het gegeneraliseerd vertrouwen mag niet dalen.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten doel 16: "Bevorder vreedzame en inclusieve samenlevingen met het oog op duurzame ontwikkeling, verzeker toegang tot justitie voor iedereen en bouw op alle niveaus doeltreffende, verantwoordelijke en inclusieve instellingen uit".

Evolutie: volgens de ESS steeg het gegeneraliseerd vertrouwen in België van 37,7% in 2002 tot 51,5% in 2021; dat is met een gemiddelde jaarlijkse groeivoet van 1,7%.

Internationale vergelijking: in België (51,5% in 2021) ligt het gegeneraliseerd vertrouwen duidelijk lager dan in Nederland (72,4% in 2021), hoger dan in Frankrijk (31,4% in 2021) en ongeveer even hoog als in Duitsland (49,8% in 2018, geen gegevens voor 2021). De niveaus van de indicator in de verschillende landen blijven redelijk stabiel over de hele periode. De subjectieve aard van deze indicator maakt dat de vergelijking tussen landen met voorzichtigheid geïnterpreteerd moet worden.

Opsplitsing volgens gewest: kan niet worden weergegeven omdat er momenteel geen vergelijkbare gegevens beschikbaar zijn.

Opsplitsing volgens geslacht: voor alle tien edities van de ESS was het gegeneraliseerd vertrouwen van mannen hoger dan dat van vrouwen. Het verschil neemt echter door de jaren af en was het kleinst in 2021 (0,2 procentpunt). In 2021 bereikt het gegeneraliseerd vertrouwen 51,4% bij de vrouwen en 51,6% bij de mannen.

Opsplitsing volgens inkomen: er is een verband tussen het inkomen en het gegeneraliseerd vertrouwen. Die indicator stijgt met een hoger inkomenskwintiel: in 2021 verklaren 38,9% van de personen in het laagste en 62,2% in het hoogste inkomenskwintiel dat over het algemeen de meeste mensen te vertrouwen zijn, terwijl het gemiddelde 51,5% bedroeg.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt met geen enkele SDG-indicator overeen, maar sluit wel aan bij doel 16. Vertrouwen is een fundamenteel element van sociaal kapitaal, belangrijk voor vreedzame samenlevingen (Ortiz-Ospina en Roser, 2018).

Deze indicator wordt gebruikt om de composiete indicator Sociaal kapitaal, gepubliceerd in het rapport Indicatoren van duurzame ontwikkeling, te berekenen.

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • Ortiz-Ospina E. en Roser M. (2018), Trust, https://ourworldindata.org/trust (geraadpleegd op 24/09/2020).