Definitie: de uitstoot van stikstofoxiden (NO_x) meet de totale uitstoot van NO_x op het Belgische grondgebied, uitgedrukt in kiloton stikstofdioxide (kt NO₂). NO_x wordt hoofdzakelijk uitgestoten bij het gebruik van fossiele brandstoffen in motoren, verwarmingsketels en industriële processen. De gegevens worden verzameld door de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu en zijn beschikbaar op de website van het Europees Milieuagentschap.

Om België en de EU27 te vergelijken, wordt de uitstoot berekend in kilogram per inwoner.

Doelstelling: de uitstoot van stikstofoxiden moet tussen 2005 en 2030 met 59% dalen.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten subdoelstelling 11.6: "Tegen 2030 de nadelige milieu-impact van steden per capita reduceren, ook door bijzondere aandacht te besteden aan de luchtkwaliteit en aan het gemeentelijk en ander afvalbeheer".

Ingevolge de herziening van het Protocol van Göteborg in 2012 (UNECE, 2012), bepaalt de Richtlijn EU 2016/2284 doelstellingen ter vermindering van de uitstoot van bepaalde luchtverontreinigende stoffen (Publicatieblad van de Europese Unie, 17/12/2016). Vanaf 2020 moet de NO_x-uitstoot in België 41% lager liggen dan in 2005. Vanaf 2030 moet hij 59% lager liggen. De uitstoot verbonden met de landbouw (dierlijke mest en beheer van landbouwgronden, namelijk 8% van het totaal in 2018) valt niet onder deze richtlijn.

Evolutie: tussen 1990 en 2021 daalde de uitstoot van stikstofoxiden met 68%. Het wegvervoer is een van de belangrijkste oorzaken van die vervuiling. De daling van de uitstoot is het resultaat van de snelle verbetering van de uitstootnormen per kilometer voor voertuigen, met de opeenvolgende invoering van de vervuilingsnormen Euro 1 (1993) tot Euro 6 (2014). Die verbetering wordt niettemin door verscheidene factoren getemperd. De eerste factor is het vervangingstempo van oude voertuigen: aangezien die vervuilingsnormen alleen van toepassing zijn op nieuwe voertuigen, gaat de vooruitgang traag omdat oude voertuigen maar geleidelijk vervangen worden. De tweede factor is de verkeerstoename die de daling van de uitstoot per kilometer als gevolg van de strengere vervuilingsnormen gedeeltelijk tenietdoet. De derde factor is de verdieseling van het wagenpark: dieselwagens stoten meer NO_x uit dan benzinewagens. Een vierde factor is eveneens met dieselwagens verbonden: hun werkelijke uitstoot ligt ruim hoger dan de bestaande normen. De vermindering van hun uitstoot is dan ook duidelijk minder sterk dan de verwachting op basis van de evolutie van de normen (de werkelijke uitstoot van benzinewagens en vrachtwagens beantwoordt wel aan de normen).

Internationale vergelijking: tussen 1990 en 2021 daalde de uitstoot van stikstofoxiden in België (-66%) bijna gelijk met de daling in de EU27 (-63%). De gemiddelde NO_x-uitstoot per inwoner bedroeg in 2021 in België 12,3 kilogram; dat is licht onder het Europese gemiddelde van 12,6 kilogram per inwoner. In een verdeling van de lidstaten in drie groepen behoort België in 2021 tot de middelmatig presterende groep en het scoort beter dan het Europese gemiddelde. In dat jaar stond Malta met 8,2 kilogram per inwoner op de eerste plaats en Luxemburg met 22,4 kilogram per inwoner op de laatste.

Opsplitsing volgens gewest: de uitstoot van stikstofoxiden in 2021 bedraagt 2,7 kg NO₂ per inwoner in Brussel, 13,0 in Vlaanderen en 14,3 in Wallonië. Voor België is dit cijfer 12,3 kg NO₂ per inwoner.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt met geen enkele SDG-indicator overeen, maar sluit wel aan bij subdoelstelling 11.6 die vraagt om een "bijzondere aandacht te besteden aan de luchtkwaliteit".

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • Publicatieblad van de Europese Unie: https://eur-lex.europa.eu/oj/direct-access.html?locale=nl (geraadpleegd op 24/09/2020).

  • UNECE (2012), 1999 Protocol to Abate Acidification, Eutrophication and Ground -level Ozone to the Convention on Longrange Transboundary Air Pollution, as amended on 4 May 2012, http://www.unece.org/env/lrtap/multi_h1.html (geraadpleegd op 24/09/2020).