Definitie: de loonkloof is het verschil tussen de gemiddelde uurlonen van vrouwen en van mannen, uitgedrukt in procent van het gemiddelde uurloon van mannen. De hier gebruikte gegevens zijn gebaseerd op de Europese loonenquête. Statistics Belgium organiseert in België deze binnen de EU geharmoniseerde enquête en stelt de resultaten ervan ter beschikking, onder meer aan Eurostat. De hier gebruikte gegevens komen van Eurostat dat gedetailleerde en vergelijkbare data voor de EU-lidstaten publiceert. Omdat de gegevens op een enquête gebaseerd zijn, moet er rekening gehouden worden met een onzekerheidsmarge. De betrouwbaarheidsintervallen zijn op verzoek verkrijgbaar bij Statistics Belgium.

Doelstelling: de kloof tussen de gemiddelde uurlonen van vrouwen en van mannen moet dalen naar nul procent.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten subdoelstelling 5.1: "Een einde maken aan alle vormen van discriminatie jegens vrouwen en meisjes, overal".

In het kader van de Europese pijler van de sociale rechten heeft België de doelstelling van 2,9% in loonkloof tegen 2030 vooropgesteld (European Commission, 2022; Federal Public Service Social Security, 2023).

Evolutie: het verschil tussen de uurlonen van vrouwen en mannen is duidelijk gedaald sinds 2010, van 10,2% in 2010 tot 5% in 2022.

De indicator die het verschil in bruto-uurlonen meet, moet vergeleken worden met de indicator die het verschil in jaarlonen tussen mannen en vrouwen meet. Ook de jaarlonen van vrouwen liggen gemiddeld lager dan die van mannen. Dat verschil is minder groot voor het uurloon dan voor het jaarloon, wat verklaard kan worden door het groter aandeel vrouwen dat deeltijds werkt en voor wie een equivalent uurloon geen equivalent inkomen oplevert op jaarbasis. "Het is belangrijk om beide cijfers weer te geven, omdat de ongelijke verdeling in arbeidsduur niet genderneutraal is. Het feit dat vrouwen vaker deeltijds werken dan mannen maakt juist een groot deel uit van de ongelijkheid op de arbeidsmarkt. Het hangt samen met de ongelijke verdeling van zorgtaken, maar ook met stereotiepe verwachtingen op de arbeidsmarkt zelf en met de segregatie: heel wat beroepen waarin veel vrouwen tewerkgesteld zijn, zijn georganiseerd in de richting van deeltijds werk, zoals bijvoorbeeld de distributie, of de schoonmaak" (IGVM, 2014).

Het verschil in jaarlonen tussen mannen en vrouwen daalde tussen 1998 en 2014 met 6,8 procentpunt van 27,4% tot 20,6%. Sinds 2014 gebruikt het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, dat deze indicator berekent, een nieuwe, nauwkeurigere berekeningsmethode (IGVM, 2019). In deze periode tonen de nieuwe gegevens een daling voor de loonkloof van 24,3% in 2014 tot 19,9% in 2022.

Internationale vergelijking: het verschil in uurlonen ligt in België onder de gemiddelde Europese loonkloof (EU27: 12,7% in 2022). Het verschil steeg van 5,6 procentpunt in 2010 tot 9,1 procentpunt in 2014. Sindsdien is er terug een lichte daling tot 7,7 procentpunt in 2022. In een verdeling van de lidstaten in drie groepen behoort België in 2022 tot de best presterende groep. In dat jaar stond Luxemburg met -0,7% op de eerste plaats en Estland met 21,3% op de laatste.

Opsplitsing volgens gewest: kan niet worden weergegeven omdat er momenteel geen vergelijkbare gegevens beschikbaar zijn.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt met geen enkele SDG-indicator overeen, maar sluit wel aan bij subdoelstelling 5.1. Het meten van de evoluties van de indicatoren over inkomensgelijkheid laat inderdaad toe om de vermindering van de discriminatie van vrouwen op te volgen.

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • European Commission (2022), The European Pillar of Social Rights: state of play on the national target for 2030, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_22_3782 (geraadpleegd op 23/11/2023).

  • Federal Public Service Social Security (2023), The evolution of the social situation and social protection in Belgium 2021 https://socialsecurity.belgium.be/sites/default/files/content/docs/en/publications/silc/silc-analysis-social-situation-and-protection-belgium-2021-en.pdf (geraadpleegd op 23/11/2023).

  • IGVM (2014), De loonkloof tussen vrouwen en mannen in België - Rapport 2015, Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, http://igvm-iefh.belgium.be (geraadpleegd op 24/09/2020).

  • IGVM (2019), De loonkloof tussen vrouwen en mannen, Cijfers en wijzigingen in de methodologie 2019, http://igvm-iefh.belgium.be (geraadpleegd op 9/06/2020).