Definitie: het aandeel van de personen (16 jaar of ouder) met een arbeidsongeschiktheid van meer dan een jaar in de totale werkgelegenheid (werknemers en zelfstandigen) in de particuliere sector in België. Werklozen die toegang hebben tot deze status worden ook in de berekening opgenomen. De indicator wordt door het FPB berekend op basis van gegevens van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV), het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR) en de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ).

Doelstelling: het aandeel personen met een langdurige arbeidsongeschiktheid moet dalen.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten doel 8: "Bevorder aanhoudende, inclusieve en duurzame economische groei, volledige en productieve tewerkstelling en waardig werk voor iedereen".

De Federale beleidsvisie op lange termijn inzake duurzame ontwikkeling bevat doelstelling 11: "De arbeidsomstandigheden zullen gedurende de hele loopbaan aangepast worden om ervoor te zorgen dat de levenskwaliteit verbetert en dat men langer kan werken" (Belgisch Staatsblad, 08/10/2013). Het is dus noodzakelijk om de evolutie te kennen van het aandeel van de bevolking dat mogelijk moet kunnen genieten van aangepaste werkomstandigheden.

Evolutie: in de periode 2005-2022 stijgt het aandeel personen met een langdurige arbeidsongeschiktheid van 5,4% naar 11,2%. In 2022 zijn er in België 502.371 gevallen van langdurige arbeidsongeschiktheid.

Internationale vergelijking: er zijn geen vergelijkbare gegevens op Europees niveau.

Opsplitsing volgens gewest: het aandeel personen met een langdurige arbeidsongeschiktheid in 2022 bedraagt 9,4% in Brussel, 9,5% in Vlaanderen en 14,5% in Wallonië. Voor België is dit cijfer 11,2%.

Opsplitsing volgens geslacht: het aandeel vrouwen met een langdurige arbeidsongeschiktheid ligt hoger dan dat van mannen: respectievelijk 15,2% en 8,1% in 2021. Dat verschil neemt toe, van 0,8 procentpunt in 2005 tot 7,1 procentpunt in 2022.

Opsplitsing volgens leeftijd: het aandeel personen met een langdurige arbeidsongeschiktheid bedraagt 6,6% voor de 25-49-jarigen, tegenover 23,5% voor de 50-64-jarigen in 2022. Voor de vier leeftijdscategorieën stijgt dat aandeel tussen 2005 en 2021. De stijging is relatief groter voor de 25-49-jarigen (+96%) en de 50-64-jarigen (+75%), namelijk de categorieën die het belangrijkste deel van de beroepsbevolking in België vormen.

Opsplitsing volgens de oorzaak van de ongeschiktheid: het aandeel van personen met langdurige arbeidsongeschiktheid als gevolg van Psychische stoornissen en gedragsstoornissen is het grootste en is het aandeel dat het meeste toeneemt, gaande van 28,8% van de oorzaken van ongeschiktheid in 2005 tot 36,9% in 2022. De evolutie van de tweede grootste oorzaak van ongeschiktheid, Ziekten van bot-spierstelsel en bindweefsel, neemt toe van 25,3% in 2005 tot 31,7% in 2022. De Ziekten van hart en vaatstelsel dalen in de beschouwde periode, van 9,8% tot 4,7%. Het aandeel van de ongeschiktheid veroorzaakt door Nieuwvormingen (gezwellen) en Ziekten van het zenuwstelsel is vrij stabiel en bedraagt ongeveer 6% van het totaal voor elk van hen.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt met geen enkele SDG-indicator overeen, maar sluit wel aan bij doel 8, aangezien hij informeert over de capaciteit van de bevolking om actief te zijn op de arbeidsmarkt.

Deze indicator wordt gebruikt om de composiete indicator van het welzijn hier en nu, gepubliceerd in het rapport Indicatoren van duurzame ontwikkeling, te berekenen.

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • Belgisch Staatsblad: http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/welcome.pl; opzoeking op http://www.ejustice.just.fgov.be/doc/rech_n.htm (geraadpleegd op 24/09/2020).