Definitie: het primair energieverbruik is de in België ingevoerde of geproduceerde energie vóór verwerking (in hoofdzaak olieraffinage en elektriciteitsproductie), uitgezonderd de uitvoer, de zeebunkers (de brandstof die geleverd wordt aan schepen voor internationale trajecten) en het niet-energetisch verbruik (bijvoorbeeld olie die gebruikt wordt als grondstof in de chemie). Die indicator wordt uitgedrukt in exajoules (EJ = 10¹⁸ joules). De EU-landen worden met elkaar vergeleken met het primair energieverbruik uitgedrukt per inwoner. Het FPB berekent de indicator met de gegevens van Eurostat.

Doelstelling: het primair energieverbruik moet dalen.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten subdoelstelling 7.3: "Tegen 2030 de globale snelheid van verbetering in energie-efficiëntie verdubbelen".

De Federale beleidsvisie op lange termijn inzake duurzame ontwikkeling bevat doelstelling 18: "De verhoging van de energie-efficiëntie van producten zal worden voortgezet met het oog op de vermindering van het eindenergieverbruik" (Belgisch Staatsblad, 08/10/2013).

In het Europees Beleidskader voor klimaat en energie tegen 2030 is onder meer de doelstelling opgenomen om de energie-efficiëntie met 27% te verbeteren. Het Nationaal Energie-Klimaatplan (NEKP) stelt een doelstelling vast van 1,79 EJ voor België tegen 2030 (ENOVER en Nationale Klimaatcommissie, 2019).

Deze doelstelling moet vergeleken worden met die over energieproductiviteit. In de veronderstelling dat het bbp met 1,4% per jaar groeit (zoals in de energievooruitzichten van het FPB), stemt die doelstelling overeen met een primair energieverbruik van 1,36 EJ in 2030. Dat is aanzienlijk lager dan het voormelde doel van 1,79 EJ. Met het oog op coherentie tussen de verschillende cijferdoelen, wordt voor het primair energieverbruik enkel de gewenste richting (dalen) als doelstelling behouden.

Evolutie: globaal steeg het primair energieverbruik in België tussen 1990 en 1998. Tussen 1998 en 2009 bleef de indicator stabiel vooraleer zijn hoogste punt te bereiken in 2010: 2,27EJ. Daarna daalde het primair energieverbruik trendmatig om in 2014 hetzelfde niveau als in 1990 te bereiken. Vanaf 2015 stijgt de indicator opnieuw licht en bereikt 2,04EJ in 2021.

Internationale vergelijking: net zoals in België is het primaire energieverbruik in de EU27 gestegen van de jaren 1990 tot het begin van de jaren 2000, met een maximumniveau in 2006. Daarna is het geleidelijk gedaald om in 2021 een niveau te bereiken dat lager ligt dan het in 1990 gemeten niveau.

Het primaire energieverbruik per inwoner is hoger in België (176 gigajoules/inwoner in 2021) dan in de EU27 (123 gigajoules/inwoner). Dit verschil is stabiel in de tijd. Het is te verklaren door de aanwezigheid van talrijke industrieën van intermediaire goederen (ijzer- en staalnijverheid, chemie) die veel energie verbruiken en door de slechte isolatie van het gebouwenpark in België. In een verdeling van de lidstaten in drie groepen behoort België in 2021 tot de slechtst presterende groep. In dat jaar stond Malta met 62 gigajoules/inwoner op de eerste plaats en Luxemburg met 274 gigajoules/inwoner op de laatste.

Zowel op Europees (Eurostat, 2015) als op Belgisch niveau, kan de evolutie van de indicator sinds de jaren 2000 hoofdzakelijk uitgelegd worden door de uitvoering van een energie-efficiëntiebeleid, de wisseling van de economische cycli, de weersomstandigheden en de evolutie van de economische structuur (onder andere het gewicht van de industrie in de loop van de tijd).

Opsplitsing volgens gewest: kan niet worden weergegeven omdat er momenteel geen vergelijkbare gegevens beschikbaar zijn.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt met geen enkele SDG-indicator overeen, maar sluit wel aan bij subdoelstelling 7.3. Het gevolg van een verhoging van de energie-efficiëntie is immers een vermindering van het primaire energieverbruik. De twee concepten zijn dus rechtstreeks met elkaar verbonden.

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • Belgisch Staatsblad: http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/welcome.pl; opzoeking op http://www.ejustice.just.fgov.be/doc/rech_n.htm (geraadpleegd op 24/09/2020).

  • Enover/NKC (2019), Belgisch geïntegreerd nationaal Energie-Klimaatplan 2021-2030, https://www.nationaalenergieklimaatplan.be/nl (geraadpleegd op 14/10/2021).

  • Eurostat (2015), Sustainable development in the European Union, 2015 monitoring report of the EU sustainable development strategy, http://ec.europa.eu/eurostat (geraadpleegd op 24/09/2020).