Definitie: het binnenlands materiaalverbruik is de binnenlandse ontginning, waarbij de invoer wordt opgeteld en waarvan de uitvoer wordt afgetrokken. De beschouwde grondstoffen zijn de biomassa, de metaalertsen, de niet-metaalhoudende mineralen en de fossiele brandstoffen, alsook twee restcategorieën (over afval en andere producten die 1 tot 2% van het totaal uitmaken). Het binnenlands materiaalverbruik houdt rekening met de grondstoffen vervat in de afgewerkte en halfafgewerkte goederen in België ingevoerd of door België uitgevoerd, maar met twee beperkingen. Die grondstoffen worden, ten eerste, enkel meegerekend in de materiaalcategorie waaruit het product in hoofdzaak bestaat. Ten tweede worden deze materialen alleen meegeteld voor het gewicht van de producten die de grens passeren. Een andere door Eurostat voorgestelde indicator, het verbruik van grondstoffen, is vrij van deze twee beperkingen en houdt rekening met het verbruik van grondstoffen die worden gebruikt voor de vervaardiging van ingevoerde of uitgevoerde producten. Het is dus een materiële voetafdrukindicator. Het wordt hier nog niet gebruikt omdat de gegevens voor het verbruik van grondstoffen twee jaar later worden gepubliceerd dan voor het binnenlands materiaalverbruik. Voorts zijn de evaluaties van deze twee indicatoren voor de beschikbare gegevens identiek.

De hier gebruikte indicator is het binnenlands materiaalverbruik per inwoner en wordt uitgedrukt in ton per inwoner. De gegevens komen van Eurostat.

Doelstelling: het totale binnenlands materiaalverbruik moet dalen.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten de volgende subdoelstellingen: 12.2 "Tegen 2030 het duurzame beheer en het efficiënte gebruik van natuurlijke hulpbronnen realiseren" en 8.4. "Tot 2030 geleidelijk wereldwijd de hulpbronnenefficiëntie in consumptie en productie verbeteren en streven naar de ontkoppeling van economische groei en achteruitgang van het milieu, in overeenstemming met het 10-jarig Programmakader voor Duurzame Consumptie en Productie, waarbij de ontwikkelde landen de leiding nemen".

De Federale beleidsvisie op lange termijn inzake duurzame ontwikkeling bevat de volgende doelstellingen: "De verbruikte hoeveelheid niet-hernieuwbare grondstoffen zal aanzienlijk verminderd zijn en die grondstoffen zullen enkel verder ontgonnen worden indien er geen alternatief uit recyclage bestaat" (doelstelling 33) en "hernieuwbare grondstoffen (...) zullen ontgonnen worden zonder het vermogen van toekomstige generaties om die hulpbronnen te ontginnen, in het gedrang te brengen" (doelstelling 34; Belgisch Staatsblad 08/10/2013).

Evolutie: in de jaren '90 is het binnenlands materiaalverbruik per inwoner gestegen om een maximum van 17,9t/inwoner te bereiken in 2001. Sindsdien, daalde dat verbruik tot 15,2t/inwoner in 2011. Tussen 2012 en 2021 bleef het binnenlands materiaalverbruik tussen 13 en 14 t/inwoner. In 2021 vertegenwoordigde de netto-invoer 44% van het totale binnenlands materiaalverbruik in België.

Internationale vergelijking: de evolutie van die indicator in België leunt dicht aan bij de evolutie in de EU27. In 20210 ligt het binnenlands materiaalverbruik per inwoner in België (14,0t/inwoner) onder het Europese gemiddelde (14.1t/inwoner). In een verdeling van de lidstaten in drie groepen behoort België in 2021 tot de middelmatig presterende groep en het scoort beter dan het Europese gemiddelde. In dat jaar stond Nederland met 7,4 t/inwoner op de eerste plaats en Finland met 35,0 t/inwoner op de laatste.

Opsplitsing volgens gewest: kan niet worden weergegeven omdat er momenteel geen vergelijkbare gegevens beschikbaar zijn.

Opsplitsing volgens materiaalsoort: het binnenlands materiaalverbruik kan onderverdeeld worden in drie grote categorieën naargelang het type van de beschouwde grondstof: biomassa, metaalertsen en niet-metaalhoudende mineralen evenals fossiele brandstoffen. In 2021, bedraagt biomassa 31% van het binnenlands materiaalverbruik, metaalertsen en niet-metaalhoudende mineralen bedragen 43% en fossiele brandstoffen 27%.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt overeen met indicator 12.2.2 - Binnenlands materiaalverbruik, binnenlands materiaalverbruik per inwoner en binnenlands materiaalverbruik per eenheid bbp. Deze indicator wordt eveneens gebruikt voor de opvolging van een subdoelstelling van de SDG Waardig werk en economische groei (indicator 8.4.2)

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • Belgisch Staatsblad: http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/welcome.pl; opzoeking op http://www.ejustice.just.fgov.be/doc/rech_n.htm (geraadpleegd op 24/09/2020).

  • Eurostat (2018), Economy-wide material flow accounts handbook – 2018 edition, ISBN: 978-92-79-88337-8.