Uitstoot van stikstofoxiden (i53)

  •  30/11/2023
  • doelstelling 
  •  evaluatie 

In 2021 bedroeg de uitstoot van stikstofoxiden in België 142,1 duizend ton stikstofdioxide. Om de duurzame-ontwikkelingsdoelstelling tegen 2030 te realiseren, moet dat cijfer tussen 2005 en 2030 met 59% dalen. Dat doel wordt bereikt met een voortzetting van de trend sinds 2000 (gegevens beschikbaar in november 2023). De uitstoot van stikstofoxiden evolueert dus gunstig.

The chart will appear within this DIV.
The chart will appear within this DIV.
The chart will appear within this DIV.
The chart will appear within this DIV.
The chart will appear within this DIV.

Uitstoot van stikstofoxiden - België - trendevaluatie

duizend ton NO2

 20002005201020152020202120252030
waarnemingen358.6328.8249.8200.7139.2142.1----
trend en extrapolatie (november 2023)370.1314.6250.5194.4148.5140.6118.6104.0
doelstelling 2030134.8134.8134.8134.8134.8134.8134.8134.8

IRCEL (2023), Belgische rapportering in het kader van het LRTAP-verdrag ingediend op 15 maart 2023, http://cdr.eionet.europa.eu/be/un/clrtap (geraadpleegd op 20/03/2023); berekeningen FPB.

Uitstoot van stikstofoxiden - België

duizend ton NO2

 199020002005201020152016202020212021//19902021//2016
België422.4358.6328.8249.8200.7188.8139.2142.1-3.5-5.5
//: Gemiddelde groeivoeten

IRCEL (2023), Belgische rapportering in het kader van het LRTAP-verdrag ingediend op 15 maart 2023, http://cdr.eionet.europa.eu/be/un/clrtap (geraadpleegd op 20/03/2023).

Uitstoot van stikstofoxiden - EU27

miljoen ton NO2

 19902000200520102015201920202020//19902020//2015
EU2715.111.510.78.67.36.25.6-3.3-5.2
//: Gemiddelde groeivoeten

EEA (2023), Air pollutant emissions data viewer (LRTAP Convention), https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-4 (geraadpleegd op 20/03/2023).

Uitstoot van stikstofoxiden - België en internationale vergelijking

kilogram NO2 per inwoner

 199020002005201020152016202020212021//19902021//20162020//2015
België42.435.031.422.917.816.712.112.3-3.9-6.0-7.5
EU2736.126.824.619.616.415.812.512.6-3.3-4.5-5.3
//: Gemiddelde groeivoeten

IRCEL (2023), Belgische rapportering in het kader van het LRTAP-verdrag ingediend op 15 maart 2023, http://cdr.eionet.europa.eu/be/un/clrtap, EEA (2023), Air pollutant emissions data viewer (LRTAP Convention), https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-4 en van Eurostat (2023), Population change - Demographic balance and crude rates at national level, Population on 1 January [demo_gind], https://ec.europa.eu/eurostat (geraadpleegd op 20/03/2023); berekeningen FPB.

Uitstoot van stikstofoxiden volgens gewest - België

kilogram NO2 per inwoner

 199020002005201020152016202020212021//19902021//2016
Brussels Hoofdstedelijk Gewest10.58.78.45.84.74.52.82.7-4.3-9.4
Vlaams Gewest45.036.432.624.719.117.912.613.0-3.9-6.3
Waals Gewest47.140.136.125.019.818.514.114.3-3.8-5.1
//: Gemiddelde groeivoeten

Leefmilieu Brussel (2023), directe mededeling; Vlaamse Milieumaatschappij (2023), https://www.vmm.be/data/internationale-rapporteringen (geraadpleegd op 20/03/2023); Service public de Wallonie (2022), directe mededeling; Eurostat (2023), Population change - Demographic balance and crude rates at national level, Population on 1 January [demo_gind], https://ec.europa.eu/eurostat (geraadpleegd op 20/03/2023); berekeningen FPB.

Definitie: de uitstoot van stikstofoxiden (NOx) meet de totale uitstoot van NOx op het Belgische grondgebied, uitgedrukt in kiloton stikstofdioxide (kt NO2). NOx wordt hoofdzakelijk uitgestoten bij het gebruik van fossiele brandstoffen in motoren, verwarmingsketels en industriële processen. De gegevens worden verzameld door de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu en zijn beschikbaar op de website van het Europees Milieuagentschap.

Om België en de EU27 te vergelijken, wordt de uitstoot berekend in kilogram per inwoner.

Doelstelling: de uitstoot van stikstofoxiden moet tussen 2005 en 2030 met 59% dalen.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten subdoelstelling 11.6: "Tegen 2030 de nadelige milieu-impact van steden per capita reduceren, ook door bijzondere aandacht te besteden aan de luchtkwaliteit en aan het gemeentelijk en ander afvalbeheer".

Ingevolge de herziening van het Protocol van Göteborg in 2012 (UNECE, 2012), bepaalt de Richtlijn EU 2016/2284 doelstellingen ter vermindering van de uitstoot van bepaalde luchtverontreinigende stoffen (Publicatieblad van de Europese Unie, 17/12/2016). Vanaf 2020 moet de NOx-uitstoot in België 41% lager liggen dan in 2005. Vanaf 2030 moet hij 59% lager liggen. De uitstoot verbonden met de landbouw (dierlijke mest en beheer van landbouwgronden, namelijk 8% van het totaal in 2018) valt niet onder deze richtlijn.

Evolutie: tussen 1990 en 2021 daalde de uitstoot van stikstofoxiden met 68%. Het wegvervoer is een van de belangrijkste oorzaken van die vervuiling. De daling van de uitstoot is het resultaat van de snelle verbetering van de uitstootnormen per kilometer voor voertuigen, met de opeenvolgende invoering van de vervuilingsnormen Euro 1 (1993) tot Euro 6 (2014). Die verbetering wordt niettemin door verscheidene factoren getemperd. De eerste factor is het vervangingstempo van oude voertuigen: aangezien die vervuilingsnormen alleen van toepassing zijn op nieuwe voertuigen, gaat de vooruitgang traag omdat oude voertuigen maar geleidelijk vervangen worden. De tweede factor is de verkeerstoename die de daling van de uitstoot per kilometer als gevolg van de strengere vervuilingsnormen gedeeltelijk tenietdoet. De derde factor is de verdieseling van het wagenpark: dieselwagens stoten meer NOx uit dan benzinewagens. Een vierde factor is eveneens met dieselwagens verbonden: hun werkelijke uitstoot ligt ruim hoger dan de bestaande normen. De vermindering van hun uitstoot is dan ook duidelijk minder sterk dan de verwachting op basis van de evolutie van de normen (de werkelijke uitstoot van benzinewagens en vrachtwagens beantwoordt wel aan de normen).

Internationale vergelijking: tussen 1990 en 2021 daalde de uitstoot van stikstofoxiden in België (-66%) bijna gelijk met de daling in de EU27 (-63%). De gemiddelde NOx-uitstoot per inwoner bedroeg in 2021 in België 12,3 kilogram; dat is licht onder het Europese gemiddelde van 12,6 kilogram per inwoner. In een verdeling van de lidstaten in drie groepen behoort België in 2021 tot de middelmatig presterende groep en het scoort beter dan het Europese gemiddelde. In dat jaar stond Malta met 8,2 kilogram per inwoner op de eerste plaats en Luxemburg met 22,4 kilogram per inwoner op de laatste.

Opsplitsing volgens gewest: de uitstoot van stikstofoxiden in 2021 bedraagt 2,7 kg NO2 per inwoner in Brussel, 13,0 in Vlaanderen en 14,3 in Wallonië. Voor België is dit cijfer 12,3 kg NO2 per inwoner.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt met geen enkele SDG-indicator overeen, maar sluit wel aan bij subdoelstelling 11.6 die vraagt om een "bijzondere aandacht te besteden aan de luchtkwaliteit".

Bronnen

  • Algemeen

    • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

    • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

    • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

    • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).
  • Specifiek